Saha operasyonu olan işlerde ekipleri yönetmek kadar sancılı işlerden biri de gelişen teknoloji sayesinde her gün biraz daha fazla işimize ortak olan “cihazları” yönetmek. Kurulumundan güncellemesine güncellemesinden politika gönderimine kadar pek çok derdi tasası olan bu cihazlar her ne kadar sahada olanlar için üretkenliği arttırsa da, bakım ve destek ekipleri için tam bir baş ağrısı yaratabiliyor.
Biz de yakın zamanda duyurulacak ve paydaşı olduğumuz bir proje için tam da böyle bir baş ağrısına girmek üzereydik ki, yardımımıza mobil cihaz yönetim yazılımı Mosyle yetişti.
Artistanbul olarak yaptığımız büyük projelerin çoğu eğitim teknolojileri alanında. Alan eğitim olunca projelerimiz de genelde tüm ülke sathında yürütülen projeler oluyor. Bu yüzden sahada yaşanacak sorumları merkezi olarak çözmemiz bizim için önem arz ediyor.
Mobil Cihaz Yönetimi – MDM
MDM, mobil cihaz yönetimi kavramının İngilizce karşılığının baş harflerinden oluşuyor. Temel olarak amaç tek bir merkezden sahada yer alan cihazları olabildiğince kontrol etmek ve bunlara politika gönderebilmek. Bu politikalar cihazın ilk kurulumunun uzaktan standart ayarlarla yapılmasını sağlamaktan cihaza yeni bir uygulama kurmaya kadar farklı şekillerde karşımıza çıkabiliyor.
İhtiyacımız, üç yıl yıl içinde sayısı birkaç bin ile ifade edilecek cihaz sayılarına erişirken tüm sistemin haftada 1 kişi/günden daha az bir eforla yönetilmesine olanak sağlamaktı. Bunun için yaptığımız araştırmalarda gördüğümüz en iyi çözüm yazının biraz yukarısında da isminden bahsettiğim gibi Mosyle oldu.
Mosyle aslında Brezilya menşeeli bir Amerikan firması tarafından geliştiriliyor ve ana odaklarında eğitim dünyasında kullanılan Apple ürünleri var. Yazılım iPad, Mac serisi bilgisayarlar ve Apple TV’nin sunulan tüm uzaktan yönetim özelliklerini kullanabiliyor ve bunu çok başarılı bir tarayıcı tabanlı arayüz üzerinden sistem yöneticisinin kullanımına sunuyor.
MDM yolculuğu aslında daha cihazı son kullanıcısına teslim etmeden başlamalı. O yüzden Apple’ın sunmuş olduğu DEP özelliği bizim için son derece kıymetli olacak. DEP sayesinde sahaya süreceğiniz cihazın seri numarasını önce MDM’e kaydediyorsunuz. Böylece cihaz uç noktaya gidip aktif olduğunda (internete bağlandığında) kullanıcının başkaca bir işlem yapmasına gerek kalmadan cihaz MDM yazılımının kanatlarının altına giriyor. Bizde konum başına 11 ile 20 tablet tutacağımız için her bir cihazda özel bir ayar yapması gerekmediğine açıkçası çok sevindik.
Mosyle ile konum bazlı yönetim
Proje kapsamında çok sayıda farklı uçta cihazımız olacağı için burada cihazların konum bazlı bir ayrıma tutulabilmesi önemliydi. Mosyle, burada da iki farklı seçenek sunuyor. Dilerseniz size konumu etiketleme özelliği sunuyor. Böylece örneğin sadece İstanbul etiketli tabletlere yönelik bir politika çıkarma şansınız oluyor. Eğer gerçekten çok sayıda cihaz için çok fazla politika yönetiyorsanız burada da size District Dashboard dedikleri bir özelliği açıyorlar. Bu sayede n farklı Mosyle hesabını tek bir merkezden yönetebiliyor ve bu sayede hesaplar arasında geçiş yapıp dilediğiniz bölgenin cihazlarını ayarlayabiliyorsunuz. Biz yöntem olarak ilkini seçtik zira her ne kadar çok sayıda bölgemiz olsa da politikalar çok farklı olmayacak gibi duruyor.
Tabletleri DEP aracılığıyla MDM’e alıp konumlarını girdikten sonra en önemli sorumuza geliyoruz. Bu tabletler kime ait olacak? Burada seçebileceğiniz birden fazla yöntem var. İlki 1:1 usulü. Bir başka deyişle, her bir öğrenci ve öğretmen kendi tabletine sahip olacak. Elbette bu en çok tercih edilen yöntem fakat ciddi bir mali külfeti olduğu kesin.
İkinci yöntemse paylaşımlı iPad modeli. Bu modelde cihazın kapasitesine göre n adet kullanıcının iPad’e giriş yapmasına izin veriliyor. Normalde iPad OS’ta olmayan bu özellik, eğitim cihazları için özel olarak geliştirilmiş. Bu sayede 1. derste sizin kullandığınız cihaz 2. derste başka şubede olan bir arkadaşınız tarafından kullanılabiliyor. Paylaşımlı iPad modeli hesap sayısını aştığınızda ya da cihazlar üzerinde sık sık dosya oluşturma / kaldırma işlemleri yaptığınızda internet üzerinden eşitleme gerektiriyor. Her ne kadar bu eşitlemenin bir kısmını okul ağında kurulacak bir önbellek sunucusu ile yerel ağda yapabiliyor olsanız da, özellikle ülkemizdeki okulların internet hızlarını düşünerek bu modeli uygulanabilir bulmadık.
Son modelse istasyon diyebileceğim bir model. Bu modelde tabletler sabit ve öğrenciler gidip geliyor. Tablete bir login işlemi olmadığı için her bir öğrencinin bir diğeri tarafından kurulmuş uygulamaları ya da dosyaları görmesi mümkün oluyor. Böyle bir modelde iPad’i daha çok interaktif bir ekran gibi kullanarak ders anlatımının zenginleşmesini sağlamak mümkün. Biz imkan ve kabiliyetler neticesinde bu yolu seçerek projemizi ilerlettik. Mosyle ilk iki yolun da kullanılabilmesi için özel çözümler sunuyor. Bu sayede cihazı doğrudan bir kişiyle ya da kişiler grubuyla uzaktan eşleştirmek mümkün olabiliyor.
Politika gönderimi ve özelleştirme
Cihazın artık kime ait olduğunu bildiğimize göre sıra geldi cihazı özelleştirmeye. Cihazı özelleştirmesi aslında iki farklı patikada gerçekleşiyor. Bunlardan biri ayarlar diğeriyse içerik.
Ayarlar, cihazın MDM tarafından yönetilmesine izin verilen ayarlarının (Apple, kişisel verilerin gizliliği nedeniyle cihazın supervised modunda bile tüm ayarlarının MDM tarafından yönetilmesine izin vermiyor.) uzaktan yapılabilmesini sağlıyor. Bu ayarlar içinde duvar kağıdından kilit ekranına, TouchID özelliklerinin devre dışında bırakılmasından belli saat aralıklarında bazı uygulamaların çalışmasının kısıtlanmasına kadar çok sayıda farklı özellik bulunuyor. Bu ayarları belli bir rol grubu (örneğin öğrenci), belli bir konum (örneğin İstanbul) ya da belli bir cihaz türü için (1:1, shared, vd) için yapabildiğiniz gibi sistem genelinde de uygulayabiliyorsunuz. Politikaları cihaza bir kere gönderdikten sonra Mosyle hangi politikanın ne kadar cihaza ulaştığını ve başarıyla uygulanıp uygulanmadığını söyleyebiliyor.
iPad’lere özel sorunlar yumağı
İçerik patikası ise çok daha eğlenceli. Bildiğiniz gibi Apple cihazlara içerik sadece üstlerinde yer alan dükkanlar (uygulama, iTunes, tv, kitap vd.) aracılığıyla yüklenebiliyor. Dolayısıyla içeriğin mutlaka Apple tarafından gelmesi gerekiyor. iPad ortamında Android cihazlarda olduğu gibi sideload yapmak gibi bir şansınız yok. Mosyle, dükkanda bulunan ücretli ya da ücretsiz içeriklerin cihazlarda ayrıca bir işlem yapılmasına gerek kalmadan yüklenmesine izin veriyor. Bu sayede siz merkezden cihazda olmasını istediğiniz uygulamaları seçiyorsunuz ve uçlarda Mosyle bunu sizin için yüklüyor.
Öte yandan burada mesele kurumsal ya da kuruma özgü uygulama içeriklerin cihazlara nasıl iletileceği. Mosyle bunun için Apple’ın VPP özelliğini ya da kendi üzerinden uygulama ve içerik dağıtılmasını destekliyor. Kendi projemizde hazırlamış olduğumuz 8 adet iBooks’un dağıtımı için Mosyle kullanmayı planlıyoruz. Bu sayede kitaplar sadece MDM’e dahil olan cihazlara gidecek.
Böylece sahadaki cihazlarımızı hem özellik hem politika açısından yönetebiliyor olacağız. Umuyorum Mosyle uzun süre kullanacağımız bir yazılım olacak. Eğer siz de sahaya iOS tabanlı cihazlar sürmeyi planlıyorsanız, Mosyle’i mutlaka deneyin derim. Ben deneyimlerimi elimden geldiğince paylaşmaya devam edeceğim.
