Amaç Değil, Araç Olarak Scratch

Çoğumuzun aşina olduğu Scratch, blok tabanlı kodlama ile kendi interaktif hikayelerimizi, oyunlarımızı, animasyonlarımızı oluşturabileceğimiz ve kendi web sitesinde online olarak paylaşabileceğimiz bir platformdur. 40’tan fazla dil seçeneği mevcut dolayısıyla “Türkçe” olarak kullanabiliyor olmamız da büyük avantaj!

Scratch, 7’den 70’e herkesin kullandığı bir platform olmakla birlikte, özellikle 8 ile 16 yaş grubuna hitap etmek için tasarlanmıştır. Günümüz toplumunda programlama, erken yaşlarda ilgi odağı olmuştur. Kodlama mantığını öğrenmek okur yazarlığın önemli bir parçası haline gelmiştir. Scratch’in problem çözme, yaratıcı düşünme, sebep sonuç ilişkisi kurma gibi kazandırdığı pek çok beceri bulunur. Kodlamanın son zamanlarda popülerleşmesini ele alırsak, öğrenirken pek çok beceriyi beraberinde getirmesi de büyük bir adım.

 

Kodlama nerede, tarih dersi nerede!

Konuya yavaş yavaş girmek gerekirse, Amerika’da görev yapan bir öğretmenin, dersinde Scratch kullanma tecrübesini sizlerle paylaşmak istiyorum.

Bir tarih öğretmeni öğrencilerine tarih dersini Scratch kodlama yardımıyla öğretmek istemektedir. Scratch’i kullanmanın faydalı olacağını fakat uzun zaman alacağını düşünen öğretmenimiz, bu işe dersleri için bir şeyler denemenin bir yolu olarak gördüğü bir kulüp oluşturur. “Okul Sonrası Scratch Kulübü” ile denemelerine başlar. Bir gün bir öğrencisi Berlin Duvarı’nın yıkılışını temsil eden bir oyun yapmak ister. Bu oyunun teması, ekranda ileri geri yürüyen muhafızlardan kaçarak Berlin Duvarı’ndaki tuğlaları yok etmektir. Öğrenci oyunu yapmaya başladığında öğretmenine muhafızların hangi renk üniforma giydiğini sorar. Bu sorudan sonra artık öğrenci o konu hakkında daha fazla detayı merak etmeye başlamıştır ve bunun hakkında bir araştırma yapar. Her gün öğretmenine kendi edindiği farklı bilgilerle gelmeye başlar:

“Askerlerin o zaman bu tarz bir silah kullandığını biliyor muydunuz?”

“O zamanlar insanlara böyle davrandıklarını biliyor muydunuz?”

Öğrenci git gide konuya daha ilgili hissetmeye başlamıştır. Konu hakkında en detay bilgileri bile kendi merakıyla öğrenmiş ve kolay kolay unutamayacak hale gelmiştir. Oyununu tamamladıktan sonra arkadaşlarına oyununun sunumunu yapmıştır. Oyunun sunumunu yaparken edindiği bu alt bilgileri yine aynı heyecan ve ilgiyle arkadaşlarına aktarmayı da atlamamıştır.

İşte bu tarz bir öğrenme, tarih gibi tamamen ezber görülen ve ezberleme yapıldığında ertesi gün unutulan bir dersi bile öğrencinin kendi kendine kalıcı ve üstbilişsel öğrenme yapmasını sağlamıştır. Bu gerçekten inanılmaz bir durum.

Öğrencinin yaptığı oyunu buraya tıklayarak inceleyebilirsiniz.

Bu yaşanmış durumdan da çıkarabileceğimiz gibi, Scratch’i birçok dersle entegreli olarak kullanıp o derse öğrencilerin ilgisini çekebiliriz. Nasıl mı? Gelin hep birlikte daha önce farklı dallarda yapılmış örnek projelere ve müfredatla uyumlu planlanmış etkinliklere bir göz atalım.

 

Scratch kodlama ile matematik

Çoğu öğrencinin zorlandığı, belki de soyut kavramlarıyla antipatik geldiği ders olan Matematik dersinden bahsedelim. Ben de Matematik Öğretmenliği mezunu olduğum için, matematik öğretmenliği yaptığım sene Scratch’i; matematik öğretimini zenginleştirmek, oyunlaştırmak, öğrencilerin derse olan ilgisini artırmak amacıyla kullandım. O yüzden Scratch’te ilk çalışmalarım koordinat sistemi konusu üzerine. Bu konuya değinmişken daha önce yapılan güzel bulduğum projelerin çevirisini yaptım, linklerini buraya bırakıyorum:

• Örnek koordinat sistemi projesi – 1
• Örnek koordinat sistemi projesi – 2

 

 

Matematik dersinde, özellikle bahsettiğim koordinat sistemi gibi belli konularda kodlama yaparak anlatmak, öğrencilerin dersten maksimum verim almasını sağlayabiliyor. Tahta üzerinde konuları anlatıp öğretmenin soru sorup öğretmenin cevapladığı geleneksel öğretimdense Scratch kodlama kullanarak etkili oyun/animasyonlarla ders içeriği hazırlamak/hazırlatmak, kullanacağımız güzel yöntemlerden biri olabilir. Böylelikle dersler, öğrencilerin kendi kendine görerek, keşfederek kalıcı öğrenme gerçekleştirdikleri bir derse dönüştürülebilir. Derslerinizde hazır olarak kullanabileceğiniz müfredata Scratch’in kendi sitesinden kolaylıkla erişim sağlayabilirsiniz.

Sizlere, faydalanabileceğiniz Matematik Dersi projeleri için aşağıya stüdyo linklerini bırakıyorum:

• Matematik Dersi Stüdyo Bağlantısı – 1
• Matematik Dersi Stüdyo Bağlantısı – 2

 

Scratch ile sanat

Scratch’te çok çeşitli sanat uygulamaları bulunmakta. Hayal gücü sınırlarımızı zorlayacağımız, yaratıcılığımızı konuşturacağımız bir alandan bahsediyoruz. İster görsel sanatlar ister medya sanatları olsun birbirinden özgün projeler var. Sanat alanında proje yapmaya yeni başlıyorsanız, Scratch’in Başlangıç Projeleri başlığı altında verdiği Etkileşimli Sanat projelerine buraya tıklayarak bir göz atın derim.

Aşağıdaki görselde sanata matematik entegreli çok sayıda proje mevcut. Projeleri incelemek isterseniz stüdyo bağlantısına buradan ulaşabilirsiniz.

 

Scratch ile müzik

Yaratıcılığınızı kullanacağınız bir başka bölüm daha! Müzik yapabilmek yetenektir; yaratıcılık, özgünlük ister. Scratch üzerinde yaratıcılığınızı konuşturabilirsiniz. Nasıl mı? Size Scratch’te Müzik alanında neler yapabileceğinize dair birkaç örnek göstereceğim.

• Scratch ile kodlamayla Spotify’daki şarkılar üzerinde remix yapabilir onları canlandırabilir, animasyonunu yapabilirsiniz. Bu özellikle ilgili videoyu aşağıdan izleyebilirsiniz.

 

• Müzik yaparken notaları, vuruşları ayarlamalarını yaparak, çok çeşit enstrümanı sesi üzerinde denemeler yapabilirsiniz.

• Makey Makey’i kullanarak kendi ksilofonunuzu/piyanonuzu yapabilirsiniz. Örnek bağlantı için buraya tıklayın.

• Diğer yapılmış müzik projeleri için sizi buraya yönlendiriyorum.

Scratch’i farklı birçok alanda kullanıp, güzel sonuçlar çıkarabileceğimizi görmüş olduk. Sonraki blog yazılarımda bu gibi yaşanmış tecrübeleri sizlerle paylaşmaya devam edeceğim! Aynı şey projeler, stüdyolar için de geçerli elbette!

Ben yazarken çok keyif aldım, umarım sizin için de okuması keyifli, faydalı bir yazı olmuştur.