Tasarımda Erişilebilirlik Ve Önemi

Erişilebilirlik kullanıcı deneyiminin iyileştirilmesi açısından önemli bir yere sahip. Kullanıcılar olarak etrafımızdaki her şeye kısıtsız bir şekilde erişim sağlayamayabiliriz. Her kullanıcı bütünüyle bir engele sahip olmasa da çevresel şartlardan ötürü zorluk yaşayabilir. Örneğin görme engeline sahip olmasanız bile gün ışığı altında telefon ekranınızdan bir metin okurken zorluk yaşayabilirsiniz. Bu tür zorlukları göz önüne alarak tasarım sürecinde çözümler geliştirip kullanıcı deneyimini iyileştirebilirsiniz.

Tasarımlarımızda erişilebilirlik standartlarını karşılayabildiğimiz oranda, kullanıcılara iyi ve kesintisiz bir deneyim yaşatabiliriz. Tasarımcılar olarak kullanıcılarımızın hangi şartlarda etkileşimde bulunduğunu inceleyip, oluşabilecek zorluklara göre tasarım çözümleri oluşturmalıyız. Neyse ki bu konuda tasarımların erişilebilirlik standartlarını karşılaması için oluşturulmuş uluslararası tanınırlığı olan kılavuzlar var. Bu konuda Google‘ın ve W3‘nin kılavuzlarını örnek olarak verebiliriz. Bu alanda çalışmalar yapan kuruluşların işlerini takip ederek kullanıcılarımızın yaşayacağı potansiyel zorlukların önüne geçebiliriz.

 

Görsel erişilebilirlik problemleri

Bu standartları uygulamak için öncelikle inceleyebileceğimiz alanlardan bir tanesi görsel etkileşim konusudur. Tasarımımızı oluşturan görsel ögelerin nasıl sergilendiği, kullanıcı tarafından nasıl algılanacağı dolayısıyla oluşabilecek potansiyel zorluklar konusunda çözüm üretmemize yardımcı olabilir. Göz bozuklukları, görme kaybı, renk körlükleri gibi zorluklar için aşağıdaki tasarım kurallarına dikkat edebiliriz.

 

• Renk körlüğüne sahip kullanıcılar için tasarımımızda renk paletine dikkat etmeliyiz. Mevcut renkleri kullanıcı testlerinden sonra kullanıma koyabiliriz. Linklerin altını çizmek, linklerle içeriğin karışmasını önler.
• Görsel elemanların kontrastı önemli bir konu. Metin ağırlıklı sayfalarda yazıların arka plandan kolaylıkla ayırt edilebilir olmalı.
• Görme engelli kullanıcılar sayfadaki içeriğe ulaşmak için ekran okuyucusu kullanıyor olabilirler. Sayfamızdaki görsellerin ve linklerin altlarına küçük açıklamalar yazarak yerleştirdiğimizde, görme engelli kullanıcıların içeriği anlamasını kolaylaştırmış oluruz.

 

İşitsel erişilebilirlik problemleri

Erişilebilirlik aşamasında dikkat etmemiz gereken başka bir konu da işitsel engellerdir. İçeriğimizdeki işitsel ögelerin kullanıcıya doğru bir şekilde nasıl ulaştırılacağı ve nasıl açıklanacağı konusuna dikkat etmemiz, kullanıcımıza iyi bir deneyim sunmak için yardımcı olur.

• İşitme engelli kullanıcıların iletişim kurabilmesi için, sadece işitsel iletişim kanallarını değil görsel iletişim kanallarını da kullanabiliriz. Sayfamızda e-posta adresi, iletişim formu gibi araçları bulundurabiliriz.
• Kullanıcının içeriğimizi rahat bir şekilde anlayabilmesi için, sayfamızdaki içerikleri kısa ve öz yazılarla veya görsel elemanlarla açıklayabiliriz.

 

Motor erişilebilirlik problemleri

Motor fonksiyon engelleri erişilebilirlik alanında dikkat etmemiz gereken bir başka konudur. Bu engellere sahip kullanıcılar içeriğimize erişmek için farklı cihazlardan yardım alıyor olabilirler. Tasarım sürecinde bu tür ihtiyaçları göz önünde bulundurup, çözümlerimizi bu cihazları kapsayacak şekilde geliştirebiliriz.

 

• Motor fonksiyon engeline sahip kullanıcılar için sayfamızdaki içeriği klavye ve ekran okuyucu gibi cihazlarla görüntüleyecek şekilde düzenlemeliyiz. Bunun yanı sıra sayfamızdaki içeriği bölümlere bölerek daha rahat bir sayfa akışı deneyimi sağlayabiliriz.
• Sayfamızdaki link ve bağlantıların kullanıcıyı nereye ulaştıracağını açıklama olarak yazabiliriz. Böylelikle ekran okuyucu kullanan kullanıcıların yaşayabileceği problemlerin önüne geçebiliriz.
• İçeriğimize belirli anahtar kelimeler veya başlıklar ekleyerek, sayfadaki navigasyonu kolaylaştırabiliriz.

Kısaca söyleyecek olursak, her kullanıcı engellere sahip olmasa da bazı durumlarda zorluklarla karşılaşırsa kötü bir deneyim yaşar. Tasarım sürecinde erişilebilirlik standartlarını  göz önünde bulundurmak nihayetinde kullanıcılar için iyi bir deneyim sunmamızı sağlayacaktır.

 

• Renk körü kullanıcıların ayırt edemediği renkler: https://www.designmantic.com/community/website-design-guide-color-blind.php
• Görme engelli bir birey tarafından kullanılan ekran okuyucu cihazı: https://www.bridgewayed.com/assistive-technology-basics-screen-readers/