Uzaktan eğitimi sağlıklı bir şekilde yürütmenin başlıca bileşenlerinden bazıları; kullandığınız yazılımın teknik ihtiyaçlarınızı karşılaması, bunu uzun yıllar sürdürmesi, veri güvenliğini sağlaması ve kurumunuza dair özelleştirmelere izin vermesi olarak sıralanabilir. Biz Öğrenme Yönetim Sistemi araçlarının açık kaynak olması gerektiğine inanıyoruz.
Açık kaynak yazılımlar herkesin kaynak koduna erişebildiği, geliştirip iyileştirebildiği yazılımlardır. Yazılımın lisansı bilginin paylaşarak büyümesini destekler. Açık kaynak yazılımların bu doğası kullanıcı olarak bizlere pek çok teknik avantaj da sunar. Bu avantajlara dayanarak; yazımızda bir Öğrenme Yönetim Sistemi için neden açık kaynak yazılımlar tercih edilmesinin daha sağlıklı olduğunu açıklayacağız.
Açık standartlara dayanması
Uzaktan eğitim sürecinde kullanılan yazılımın diğer yazılımlarla etkileşim halinde olabilmesi yani aynı dili konuşabilmesi bir ihtiyaçtır. Örneğin, hazırladığınız bir SCORM paketini kullandığınız yazılıma yükleyebilmeniz gerekir. Yalnızca belli bir yazılım tarafından açılıp okunabilen veri tipleri yerine, açık kaynak ekosistemi açık standartlar kullanır. Böylelikle kullanmakta olduğunuz diğer açık standartlarla kolayca entegre edebilirsiniz.
Kısacası, açık standartları esas alan yazılımlar kullanarak bir ürüne değil, standarta sırtınızı dayamış olursunuz. Bu da size bir gün yazılımdan memnun kalmazsanız aynı standartları kullanan başka bir yazılıma, veri kaybı olmaksızın geçme şansı tanır. Sizi bağımlı yapmaz, seçme özgürlüğü tanır. Kapalı kaynak bir yazılım sizin alışkanlıklarınızı kazandıktan bir süre sonra daha fazla ödeme yapmanız, hizmet kısıtlamaları gibi değişikliklerle sizi zor durumda dabırakabilir. Artık onların kapalı standartlarına mecbur olduğunuz için de seçme özgürlüğünüz azdır.
HTML, SMTP, XML gibi formatlar açık formatlardır.
Öğrenme Yönetim Sistemi ve topluluk desteği
Açık kaynak yazılımların çoğunun bir topluluğu bulunur. Bu topluluklar soru sorabileceğiniz, yazılımın gelecek rotasına dair bilgi alabileceğiniz ve hatta geri bildirimlerinizle yazılımın nereye evrileceğine yön verebileceğiniz açık iletişim kanallarıdır. Topluluk aracılığıyla çok sayıda eğitim profesyonelinin yazılımın gelişim sürecinde katkı sunabilmesi, yazılımın öznelerin ihtiyacına yönelik ilerlemesini sağlar. Bu özgür bilgi paylaşım kültürü sorularınızı iletmeniz ve daha hızlı çözüme ulaşmanıza da olanak tanır.
Ayrıca topluluğun çeşitliliği arttıkça Dünya’nın her kesiminden öğrenci ve eğitmenin ihtiyaçlarının temsil edildiği bir ortam oluşur ve yazılımın gelişim süreci kapsayıcılığını arttıracak şekilde ilerler.
Topluluk desteği çok sesli ve çeşitlilik içeren bir ortam olanağı sunar.
Lisans ücreti
Biliyoruz ki, ülkemizdeki çoğu eğitim kurumunun öğrenci başına belirlenen yüksek lisans bedellerini karşılayabilecek bütçesi yok. Açık kaynak yazılımlar için lisans ücreti ödemezsiniz. Bütçenizi kurulum, bakım ve özelleştirme hizmetlerine ayırıp, çok daha uygun bir bedele ihtiyacınızı giderirsiniz. Açık kaynak yazılımların yüksek lisans bedelleri gerektirmemesi, dezavantajlı bölgelerdeki dijital uçurumdan kaynaklanan eğitimde fırsat eşitsizliğinin de önüne geçmek için bize bir seçenek sunar.
Özelleştirebilme
Kapalı kaynak bir yazılımı yalnızca size tanınan kısıtlı seçenekler dahilinde özelleştirebilirsiniz. Açık kaynak bir yazılım kaynak kodu erişilebilir olduğu için çok daha fazla özelleştirilebilir. Açık belgelendirmesi ve zengin API’leri sayesinde adeta Lego parçaları gibi farklı modüllerle kolayca entegre edilebilirler.
Öğrenme Yönetim Sistemi ve sürdürülebilirlik
Eğitimin uzun soluklu bir süreç olduğunu ve her yazılım göçünün iş gücü ve zamana mal olduğunu göz önünde bulundurursak; bir Öğrenme Yönetim Sisteminin uzun yıllar kullanılabilir olması en önceliklendirilmesi gereken parametredir. Kapalı kaynak bir yazılımı yalnızca o ürün desteklendikçe kullanabilirsiniz. Açık kaynak bir yazılımda ise topluluk ve kullanıcılarının desteği yazılımın uzun yıllar yaşamasını sağlar.
Güvenlik
Veri güvenliğinin bir eğitim kurumu için neden kritik olduğunu açıklamaya gerek yok. Açık kaynak yazılımlardaki güvenlik açıkları, kaynak kodları herkes tarafından incelendiğinden ötürü, en hızlı şekilde fark edilir ve güvenlik güncellemeleri alırlar. Bu yazılımların daha sık güncellenmelerinin sebebi aslında budur. Kapalı kaynak kodlu bir yazılımda ise bir güvenlik açığı yıllarca yazılımcıları onu fark etmeden durabilir ve kullanıcıları riske atabilir. Koda belli bir grup insandan başkası erişemediği için güvenlik açıklarının tespiti ve düzeltilmesi çok daha yavaş olur.
Özgür bilgi vizyonu
Her yazılım bir bilgidir. Tıpkı bilginin paylaştıkça çoğalması gibi yazılımlar da kaynak kodları açık olursa herkesçe geliştirilebilir, ilerleyebilirler. Eğitimde bilgi özgürlüğüne inanıyor ve bu vizyonu benimsiyorsanız, kullandığınız yazılımı da bu doğrultuda seçebilirsiniz.
Yukarıda bahsedilen sebeplerden ötürü kurumunuz için en sağlıklı uzaktan eğitim yazılımı açık kaynak bir yazılım olmalıdır. İlk akla gelen yazılımlar Open edX ve Moodle hakkında karşılaştırma yazımızı okuyabilir, uzaktan eğitim ihtiyaçları ve Open edX hakkındaki yazımızdan daha fazla bilgi alabilirsiniz.
