Open edX ve Türkçe Yerelleştirmesi

Haziran ayı içinde Open edX Palm sürümü yayınlanmaya hazırlanırken, Türkçe yerelleştirme çalışmalarında yüzde 99 oranına ulaşıldı.

Open edX’in 16’ncı sürümü olmaya hazırlanan Palm, içinde pek çok güzel yenilik ve iyileştirmelerle geliyor. Yeni Credentials servisi, aylık abonelik satışı, yeni analitik altyapısı OARS, güncellenen mobil arayüzler, SEO iyileştirmeleri, Docker düzeltmeleri, zamanlanmış bildirimler gibi pek çok yenilik üzerinde şu an çalışılıyor. Her neyse, Palm sürümünün yenilikleri bir kenara bırakıp asıl konumuza, Türkçe yerelleştirme konusuna dönelim.

Doğru yapılandırıldığında aynı anda milyonlarca kişiye hizmet verebilen Open edX, yaklaşık 120 bin kelimeden oluşan devasa bir çeviriye sahip. Şaka gibi değil mi? Ne yazık ki değil. Öğrencilerin gördüğü standart arayüzler dışında; arka tarafta eğitmenlerin çalıştığı Studio, Ölçme Değerlendirme (ORA) arayüzleri, Wiki, forum araçları, yardım belgeleri, mobil arayüzler, kütüphaneler falan derken böyle muazzam bir yerelleştirme yükü doğuyor. İşin daha da fenası, her yeni sürümde yani 6 ayda bir bu çevirilerin yaklaşık yüzde 10’unun sil baştan değişmesi!

Neyse ki, burada yardımımıza Transifex koşuyor. Transifex, özgür yazılım topluluklarının araçlarını dünyanın tüm dillerine katkıcılar ve gönüllüler tarafından çevrilebilmesi için oluşturulmuş müthiş bir araç. Hali hazırda Open edX, Transifex ile dünyanın 146 diline çeviriliyor!

 

Open edX Türkçe çevirisindeki yenilikler

Hawthorn sürümünden bu yana, Open edX’in Türkçe yerelleştirme çalışmasının Transifex’teki dil lideriyim. Geçmişte %93 ile 96 arasında değişen Open edX Türkçe yerelleştirmeleri, Palm sürümüyle ilk kez %99 seviyesini aştı. Hatta bu sürümde vakit bulup, bugüne dek çevrilmemiş bazı stringleri Maple, Lilac, Nutmeg ve Olive sürümlerine de çekerek, o sürümlerin de yerelleştirme oranlarının yüzde 98-99 seviyelerine yükselmesini sağladım.

Palm sürümüyle Türkçe dili çevirilerinde nitel anlamda da ciddi bir kalite artışı söz konusu. Bu sürümde, geçmişte yapılmış pek çok hatayı düzeltme fırsatı buldum. Örnek mi? Cohort.

Cohort, standart bir Roma lejyonun onda biri mevcuda sahip, aynı özelliğe sahip askerlerden oluşan taktik birime verilen isim. Zaman içinde anlam değiştirerek; istatistik, pazarlama, demografi ve eğitim alanlarında kullanılan bir terime dönüşmüş. Eğitim sektöründe ise, tanımlayıcı bir özelliği paylaşan gruplara “Cohort” deniyor. Bu ortak tanımlayıcı, aynı yaş grubundaki öğrenciler veya bir coğrafi bölgedeki tüm matematik sınıfları olabilir.

Türkçe’ye Kohort olarak yerleşen bu terim, Open edX’in Palm sürümünde de herhalde 40 farklı yerde geçiyordu. Geçmişte “topluluk” olarak çevrilmiş bu terim, artık doğru şekliyle yani “kohort” olarak Open edX arayüzlerinde karşınıza çıkacak.

 

Çevirinin güzel olanı

Can Yücel’in sözüdür: “Çeviri kadın gibidir. Güzel olanı sadık, sadık olan güzel olmaz”. Dolayısıyla İngilizce arayüzdeki kelimelerin birebir sözlük karşılığının değil, Türkçe’de kolay anlaşılır karşılıklarını bulmak, bazen epey sıkıntılı bir sürece dönüşebiliyor.

Palm sürümünde karşılığını hâlâ bulamadığım bazı terimler mevcut. Yukarıda hızlıca andığım Credentials servisi mesela. Credentials için “kimlik bilgileri” desem uymuyor, “yetkilendirme” desem hiç değil, o Authorization’ın karşılığı.  “Sicil” belki…

Yerelleştirme zor iş kısacası. Hem güzel hem sadık olmasını sağlamak, büyük maharet gerektiriyor.