Öğretmen Gözünden BigBlueButton Özellikleri

Covid-19 virüsünün hayatımıza bir anda giriş yapmasıyla birlikte eğitim-öğretim süreci de dijital platformlara taşındı. Zoom, Skype, Google Meets gibi uygulamalar varken eğitim sürecinde neden BigBlueButton’ı tercih ettik? Canlı ders deneyimlerimi sizlerle paylaşarak, BigBlueButton özelliklerini öğretmen gözünden açıklayacağım. Haydi başlayalım!

 

Her şeyin başı sağlık

Koronavirüsün Dünya’yı etkisi altına aldığını ve hızla yayıldığını haberlerden takip ediyorduk. Koronavirüsün ülkemizde görülmesiyle birlikte Sağlık Bakanlığı ve Milli Eğitim Bakanlığı sıkı sağlık tedbirleri alma konusunda atik davrandı. Milli Eğitim Bakanlığı nisan ayında yapılacak olan ara tatili 23 Mart haftasına aldı. Ara tatilden hemen sonra eğitim ve öğretime EBA ve EBA TV üzerinden devam edildi.

Bilişim Teknolojileri öğretmeni olarak görev yaptığım İTA Okulları öğrencilere uzaktan eğitim desteği sağlayabilmek için BigBlueButton‘ı tercih etti. Etkileşimli video konferans sistemi de diyebileceğimiz BigBlueButton üzerinden okulun öğretmenleri öğrencilerle canlı dersler yapabilecekti. Daha önce sadece adını duyduğum BigBlueButton’ı 2-3 gün kurcalayarak tüm özelliklerini deneyimledim. Kısa süre içerisinde (gerçekten çok kısa) öğrenciler ve öğretmenler için öğrenci ve öğretmen arayüzü özelliklerini anlatan kullanım kılavuzları hazırladım. Okulumuz ara tatilde öğretmenlere BigBlueButton kullanımı eğitimleri sunarak sürece uyum sağlamalarını kolaylaştırdı. Öğretmen ve öğrenciler için birçok etkileşimli özellik barındıran bu sistem, sanki sınıfta ders işliyormuş gibi hissettiriyor. Bu sistem üzerinden canlı derslere hazırlanmayı da ve canlı derslerde öğrencilerle buluşmayı da çok sevdim!

 

BigBlueButton etkileşimli ders işlemeyi nasıl sağlıyor?

Bildiğiniz gibi internet üzerinden görüşme yapmak için Zoom, Skype, Google Meets gibi birçok alternatif uygulama mevcut. Bu tür araçlar görüntülü konuşmanın yanı sıra kullanıcılara sunum yapma olanağı sağlasalar da, temel olarak görüntülü görüşme veya toplantı yapma amacıyla geliştirildi. BigBlueButton’ı bu süreçte diğer araçların önüne çıkaran asıl avantajı, canlı ders işlemeye olan yatkınlığıyla tamamen eğitimcileri düşünerek hazırlanmış olması.

Ders sırasında öğrencilerin kameralarını açmalarını sağlayarak yüz yüze ders işliyormuş hissini yakalamak mümkün. Öğrencilere kimi zaman anket soruları hazırlayarak bilgisayarlarından kolayca anlık olarak cevaplamalarını sağlayabilirsiniz. Öğrenciler sorduğunuz soruları mikrofonları açıp cevaplayabildikleri gibi genel sohbet alanını da kullanarak soruları cevaplayabilirler. Paylaşılan notlar bölümünden öğrencilere anlık ders notları paylaşabilirsiniz. Beyaz Tahta (White Board)’un üzerinde ekran paylaşımı, yazı tahtası, video gösterme gibi eylemleri kullanarak ders içerisinde birçok materyalle öğrencilerin konuyu kavramalarını sağlayabilirsiniz.

 

Gelelim sınıf yönetimine

Verimli ders işleyebilmek için sınıf yönetimi de çok önemli bir konu. Sınıf yönetiminde eğitimcilerin elini bir hayli kolaylaştıran Katılımcıları Kilitle bölümü ders sırasında istenmeyen durumları engellemek için çok faydalı bir özellik.

Katılımcıları Kilitle bölümünden Web Kamerası Paylaş, Mikrofon Paylaş, Genel Sohbet Mesajı Gönder, Özel Mesaj Gönder, Paylaşılan Notları Düzenle, Kullanıcı Listesindeki Diğer Katılımcılara Bakın gibi özellikleri öğrencilere kısıtlayabiliyorsunuz. Ders sırasında web kamerası paylaş özelliğini kapatarak dersin odak noktasının değişmesine engel olabileceğiniz gibi direkt mesaj göndermeyi kapatarak öğrencilerin kendi aralarında konuşamamasını sağlıyorsunuz.

Aniden uzaktan eğitim sürecine geçtiğimiz bu günlerde elbette öğrenciler de arkadaşlarını çok özledi ve onlarla konuşmak istiyor. Yine de öğrencilerin dikkat sürelerini göz önünde bulundurursak derse odaklanabilmeleri için bu tür özellikler gerçekten çok işe yarıyor :). Dersin başında genel bir sohbet havasında derse başlarsanız ders içi konuşma ihtiyacının da önüne geçebilirsiniz.

Peki, BigBlueButton eğitimcilere hangi özellikleri sunuyor? Az önce değindiğimiz BigBlueButton aracının sunduğu özellikleri gelin, yakından inceleyelim:

 

BigBlueButton özellikleri

1. Genel Sohbet: Etkileşimli video konferans sisteminin genel sohbet bölümüdür.
2. Paylaşılan Notlar: Öğrencilerle ders notları paylaşabileceğiniz bölümdür.
3. Kullanıcılar: Derste bulunan kullanıcıların görüntülendiği bölümdür. Bu bölümde öğrencilerinizin mikrofonlarını ve kameralarını kapatabileceğiniz ayarlar ve çeşitli sistem özellikleri bulunur.
4. Mesaj Gönderme Bölümü: Genel Sohbet bölümüne mesaj göndermek için kullanılan bölümdür.
5. Kullanıcı Listesine Geç (Kullanıcı Simgesi): Kullanıcı simgesine tıklayarak sol bölümdeki pencereleri gösterip gizleyebileceğiniz bölümdür.
6. Ders Adı/Ders süresi: Dersin adını ve süresinin görüntülendiği bölümdür.
7. Ders Ekranı: Öğrencilere ders anlattığınız ekrandır. Bu bölümdeki beyaz tahtayı kullanabileceğiniz gibi ders ekranında video gösterme veya öğrenciye kendi masaüstü ekranınızı paylaşma gibi etkileşimler yapabilirsiniz.
8. Eylemler: Ders içeriğinizi Bir Anket Başlat, Bir Sunum Yükle, Harici Bir Video Paylaşın seçenekleriyle zenginleştirebileceğiniz bölümdür.
9. Mikrofon Aç/Kapa, Sesli Katılımı Kapat, Web Kamerası Paylaş: Bu bölümde mikrofon ve web kameranızı açıp kapatabileceğiniz düğmeler bulunur.
10. Ders Ekranı Araçları: Whiteboard (Beyaz tahta) sayfalarında kullanacağınız kalem, metin, geometrik şekiller gibi araçlar bu bölümde bulunur.

 

BigBlueButton üzerinden uygulamalı dersleri işlemek mümkün mü?

Bilişim Teknolojileri Öğretmeni olarak uygulamalı derslerin uzaktan nasıl işleneceğine dair aklımda soru işaretleri vardı. Uygulamalı derslerde daha çok anlatım, gösterip yaptırma, soru-cevap, örnek olay, beyin fırtınası, problem çözme gibi öğretim yöntem ve tekniklerinden yararlanırım. Bu öğretim yöntem ve teknikleri canlı derslerde nasıl uygulayabilirim? Derken, Big Blue Button’un özelliklerini bir bir keşfetmeye başladım. Deneme dersleri yaparken aslında uzaktan ders vermenin eğer doğru araç seçilirse hiçte beni kısıtlamayacağını gördüm. Müfredata bağlı kalarak da Big Blue Button’ın eğitimcilere sunduğu özelliklerle etkileşimli ve uygulamalı ders işlemek mümkün olduğunu farkettim.

Tıpkı sınıfta bilgisayarı projeksiyona yansıtırmış gibi ekran paylaşımı yaparak öğrencilerin bilgisayar ekranımı görmelerini sağlayabiliyordum. Öğrenciler bu kez projeksiyon yerine bilgisayar ekranıma bu sistem üzerinden bakıyorlardı.

Ekran paylaşma bize üç seçenek sunuyor:

Ekranınızın Tamamı: Bilgisayar ekranınızın tamamını öğrencilerle paylaşmak istediğinizde kullanacağınız bölümdür.

Uygulama Penceresi: Bilgisayarınızda açtığınız bir programı öğrencilerle paylaşmak istediğinizde kullanacağınız bölümdür.

Chrome Sekmesi: İnternet tarayıcınızda açık olan bir sekmeyi öğrencilerle paylaşmak istediğinizde kullanılacak bölümdür.

Sınıf ortamında nasıl parmak kaldırıp söz alma kuralı varsa bunu canlı derslerde de yapabildim. Bu özellik sayesinde öğrencilere bir kez daha derste olduğunu hatırlatırken hem de gerçek sınıf ortamını canlandırmak gerçekten çok keyifli! Bir öğrencinin el kaldırıp söz alması için Durumu Ayarla seçeneğinden El kaldır‘ı işaretlemesi yeterli.

 

Dijital Beyaz Tahta

Matematik, Türkçe, Fen Bilgisi gibi derslerde yazı tahtası önemli bir ihtiyaç olduğu gibi Bilişim Teknolojileri gibi uygulamalı derslerde de bilgisayar ekranını paylaşıp öğrencilere adım adım uygulamanın nasıl yapılacağını göstermek önemli. Bu yüzden beyaz tahtayı yazı tahtası olarak kullanmaktan çok ekran paylaşımı, sunum dosyası, video gösterimi, anket sorusu başlat gibi eylemler aracılığıyla etkileşimli hale getirdim. Ders başlarken öğrenci yoklaması almak için kullanıcı adlarını kaydet özelliğini kullandım. Bu özellik epey bir işimi kolaylaştırdı.

Derslerde en çok kullandığım ve memnun olduğum BigBlueButton özellikleri arasında ekran paylaşma, video paylaşma, anket sorusu sorma, el kaldırma, paylaşılan notlar, sunum dosyası paylaşma, kullanıcı adlarını kaydet ve katılımcıları kilitle gibi işlevler yer aldı.

Canlı ders sırasında hiç teknik arızalar yaşamadık mı? Evet yaşadık. Konu internet üzerinden canlı ders işlemek olunca birçok etken verimli ders işlemeyi etkiliyor. Özellikle internette meydana gelen yavaşlıklar veya bağlantı sorunları buna dahil. İlk bir-iki hafta öğrencilerin uzaktan eğitime alışma sürecinde yaşadıkları kamera, bilgisayar ve mikrofon arızaları ders işleyişini etkiledi. Okulun, velilerin, öğrencilerin desteği ve eğitime olan hassasiyetleri sayesinde bu problemleri de kısa süre içerisinde aştık.

 

Öğrenciler canlı ders deneyimlerini paylaştılar, online doğum günü kutladık!

Yaklaşık 3 aylık bir uzaktan eğitim macerasından sonra 19 Haziran’a artık çok yaklaşmıştık. Okulun son haftası dersin bir bölümünde öğrencilerle biraz dönem değerlendirmesi yapıp onlarla süreçle ilgili sohbet ettim. Öğrenciler yaşanan salgın dolayısıyla ilk kez bu kadar süre evde kaldıklarını ve iletişimin, arkadaşlığın, sokakta özgürce dolaşabilmenin ne kadar önemli olduğunu bir kez daha anladıklarını söylediler. Evet, sınıf ortamındaki yazı tahtasına yazı yazmayı özlediler, parmak kaldırıp söz almayı ya da arkadaşlarıyla teneffüslerde bir arada olmayı istediler. Biz de öğretmenler olarak bunları bilip gerçek bir hassasiyetle ders işledik. Öğrenciler, canlı derslerde arkadaşlarını ve bizleri görmenin onlara ne kadar iyi geldiğini ve motive ettiğini anlattılar. Derslerine giren öğretmenlerle canlı ders işleyebildikleri için şanslı olduklarını dile getirdiler.

Öğrencilerle bu konuları konuşurken Zeynep’in doğum günü olduğunu öğrendik. Tekrar iyi ki doğdun Zeynep! Ders sırasında teknolojinin tüm olanaklarından yararlanmaya çalıştık. Öğrenciler kameralarını açarak Zeynep’e doğum günü dileklerini ilettiler. Arkadaşları Zeynep’e hazırladıkları anlamlı doğum günü kartları gösterdiler. Yetmedi! Bir öğrencim arkasında bulunan piyanoya geçerek bize Happy Birthday parçasını çaldı. Güzel ve bir hayli zor bir dönemi de mutluluk içinde kapatmış olduk.

Uzaktan eğitim sürecinde verdiği desteklerle hep yanımızda olduğunu hissettiren İTA Okulları Müdürümüz Sedef Bulat, Ortaokul Müdür Yardımcımız Hakan Aktaş, İlkokul Müdür Yardımcımız Uğur Gül’e ve tüm emek veren öğretmenlere sonsuz teşekkürler.

Bir başka blog yazımda görüşmek üzere…